Φασκομηλιά
Η ονομασία του φυτού – Salvia βγαίνει από το λατινικό ρήμα Salvare που σημαίνει σώζω, αυτό φανερώνει την ιατρική αξία του βοτάνου.
Έχει γκριζοπράσινα φύλλα, παχιά, χνουδωτά που στη βάση τους φέρουν δύο βολβούς, άνθη λευκά εώς και ρόδινα.
Είναι τόσες πολλές οι φαρμακευτικές ιδιότητες του, που πολλοί υποστηρίζουν ότι “όποιος έχει φασκόμηλο στο ράφι της κουζίνας του δε χρειάζεται γιατρό’’
Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία πολλών νοσημάτων, σπασμολυτικό, αντιιδρωτικό, εναντίον του πονόλαιμου, πονοκεφάλου και κατά της κακοσμίας του στόματος.
Tο χέρι του άπλωσε, έκοψε κλωνί φασκομηλιά ανθισμένη, κι ανέβη η μυρωδιά και σα βουνά τα φρένα του μύρισαν.
[Νίκος Καζαντζάκης ΟΔΥΣΣΕΙΑ Σελ. 35-36]
Η κύρια χρήση του είναι ως ρόφημα αλλά κάνει θαύματα και στη κουζίνα, όπως συχνά διαβάζουμε.
Δίνει μία ξεχωριστή γεύση στις άσπρες σάλτσες, στα πουλερικά, στο κόκκινο κρέας, στα τυριά και στο βούτυρο.
Συνδυάζεται καλά με το σαφράν και τις τομάτες, τα ζυμαρικά με κατσικίσιο αρωματισμένο βούτυρο απο φασκόμηλο, θα έλεγα είναι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία.
Και αν στο τέλος της ημέρας νοιώσετε σωματική κατάπτωση ή και ψυχική, πιείτε μια φασκομηλιά και η οσμή της μόνο θα σας γιατρέψει.
Λεβάντα
Lavandula angustifolia
«Μάρτης. Ετοιμάζει η Λωξάντρα τα καβανόζια της για τα καινούργια τα γλυκά. Ράβει τουλμπανένια σακουλάκια για τις λεβάντες της»
Στα παλιά χρόνια, έφτιαχναν με τα αποξηραμένα της κλωνάρια, μπουκετάκια σκοροαπωθητικά για τα μάλλινα και τα λινά. Στη Γαλλία την αγαπούν ιδιαίτερα, στο Παρίσι της έχουν αφιερώσει και γιορτή!
Το άρωμα της, έλεγαν, είναι δυναμωτικό και έφτιαχναν μαξιλάρια για τα αδύναμα παιδιά. Αν την ανακατέψεις με τριμμένη κανέλα και γαρύφαλλο, βοηθάει στις ταχυπαλμίες. Ενώ ένα αρωματικό τσάι από τα άνθη της χαλαρώνει τα νεύρα.
Εμείς σήμερα μπορούμε να σημειώσουμε όλα αυτά που μας έμαθε η Λωξάντρα και ο Σουμέλ, μπορούμε όμως να αρωματίσουμε και το κοτόπουλο, το κουνέλι και το κόκκινο κρασί!
Βιολέτα
Οι βοτανολόγοι την ονομάζουμε viola odorata.
Καραμελωμένη χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, για να διακοσμεί παγωτά και κέικ αλλά είναι από μόνη της μία λυχουδιά:
«Τι ευχαρίστηση, αλήθεια, τα ιώδη πέταλα της ‘‘κρυσταλωμένης’’ βιολέτας να κρατσανίζουν στα δόντια και η ηδεία γεύση ν’ αρωματίζεται από το αιθέριο έλαιο που κλείνουν μέσα τους!»
[φαρμακογνωσία]
Μ’ αυτήν και λίγο κονιάκ, ένα κοκκινέλι μεταμορφώνεται σε κρασί Κλο-Βουζό*.
[Ν.Πλατής]
Στο Μεσαίωνα όταν ήθελαν να συνεφέρουν τους μεθυσμένους έφτιαχναν ένα αφέψημα από κορίανδρο και βιολέτα. Αρωμάτιζαν τη ζάχαρη και το κυνήγι.
Αν δεν έχετε φυτέψει βιολέτες στα παρτέρια σας ξεκινήστε. Την άνοιξη η ευωδιά της είναι πολύτιμη!
*Το Κλο-Βουζό, ήταν ένα φτηνό κοκκινέλι ανακατεμένο με κονιάκ και άνθη βιολέτας.
Photo by Alisia Anton
Χαρουπιά
ή Ξυλοκερατιά
Ceratonia siliqua L.
Προέρχεται από την Ανατολική Αφρική. Σε χαμηλό υψόμετρο και σε φτωχά εδάφη. Οι παλαιότεροι την έχουν συνδέσει με τη κατοχή, γλίτωσε πολλούς από την πείνα. Σήμερα τη συναντάμε στη Κρήτη, χρήσιμη τροφή για τους κτηνοτρόφους.
Έχουμε τη τύχη τα τελευταία χρόνια να γευόμαστε το χαρουπόμελο, τα μπισκότα από το αλεύρι της και παξιμάδια γλυκά σαν μέλι!
Η γεύση της γλυκιά, σοκολατένια θα έλεγα. Μια ευλογία στο κόσμο της φύσης και χωρίς ιδιαίτερη περιποίηση μας δίνει γεύση και τροφή πλούσια σε ασβέστιο, σε βιταμίνη A και βιταμίνη B.
Το σκληρό και λαμπερό ξύλο της χρησιμοποιείτε στην ξυλογλυπτική και τη ξυλοκατασκευή μπαστουνιών.
Μια σπουδαία μορφή της φύσης, γλυκιά και λαμπερή!
Ρίγανη
Origanum Vulgare L.Ελληνικό άρωμα, τι θα ήταν η παραδοσιακή χωριάτικη χωρίς αυτήν!
Νοστιμίζει τις ελιές μας, τις σάλτσες μας, τα ψαρικά μας, πολύτιμο στοιχείο της γεύση μας.
« Εκείνοι οι σάλιαγκοι γίνουνται γιαχνί με μπόλικια Ρίγανι μέσα»
[Λωξάνδρα]
Άφθονη στην ελληνική φύση και δημοφιλή στα αρωματικά βότανα.
Αν την συναντήσετε μπορείτε προσεκτικά να κόψετε μερικά κλωναράκια της, για το βραδινό σας λουτρό, διώχνει τη ψυχική κόπωση.
Αν πάλι έχετε στραβολαίμιασμα τα φύλλα ζεσταμένα στο τηγάνι, σε κατάπλασμα θα σας ανακουφίσουν, μας αναφέρει ο Αντώνης Αλιμπέρτης.
